علت خراب شدن هارد دیسک

هارد دیسک، یکی از قطعات حیاتی در سیستم‌های کامپیوتری می باشد. این دستگاه زمانی که از کار افتاده و خراب می‌شود، امکان دارد مشکلات جدی و پیچیده‌ای را برای کاربران به همراه داشته باشد. علت خراب شدن هارد دیسک می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد که از تغییرات طبیعی تا عوامل خارجی می‌توانند شامل باشند. در این متن از فروشگاه اینترنتی زیبوکالا به بررسی علت خراب شدن هارد دیسک خواهیم پرداخت. در صورتی که نمیدانید چرا هارد دیسک تان خراب میشود تا پایان این متن با ما همراه باشید.

هارد دیسک چیست؟

هارد دیسک، یکی از قطعات اساسی در دستگاه‌های کامپیوتری و سرورها بوده که برای ذخیره و دسترسی به اطلاعات استفاده می‌شود. این دستگاه جامعه فناوری اطلاعات را در طول سال‌ها همراهی کرده و به عنوان روشی اساسی برای ذخیره‌سازی داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هارد دیسک به صورت معمول شامل یک سیستم مکانیکی و یک سیستم الکترونیکی است. در بدنه هارد دیسک، یک دیسک فلزی که به عنوان پلاط (Platter) شناخته می‌شود، قرار دارد. این پلاط‌ها به صورت پشت سر هم قرار گرفته و با یک میله مرکزی (Spindle) به یکدیگر متصل می‌شوند. روی سطح پلاط‌ها، لایه‌ای از ماده مغناطیسی وجود دارد که داده‌ها را ذخیره و با استفاده از سر خواننده/نویسنده (Read/Write Head) قابل دسترسی می‌سازد.

سیستم الکترونیکی هارد دیسک، شامل یک کنترلر بوده که مسئول مدیریت فعالیت‌های هارد دیسک و ارتباط با سیستم کامپیوتری است. این کنترلر عملیات خواندن و نوشتن داده‌ها را کنترل می‌کند و همچنین وظیفه مدیریت فرمت‌بندی، رمزگذاری و واحد سازی داده‌ها را بر عهده دارد. از طریق رابط‌هایی مانند SATA یا SAS، هارد دیسک به سیستم کامپیوتر متصل می‌شود و امکان انتقال داده‌ها و کنترل آنها را فراهم می‌کند.

یکی از ویژگی‌های مهم هارد دیسک، ظرفیت ذخیره‌سازی بالا است. امروزه، هارد دیسک‌ها با ظرفیت‌های ترابایتی و حتی پتابایتی عرضه می‌شوند که امکان ذخیره سازی حجم عظیمی از اطلاعات را فراهم می‌کنند. همچنین، هارد دیسک‌ها به عنوان راهکاری اقتصادی برای ذخیره و نگهداری داده‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند. با وجود پیشرفت‌های تکنولوژی، هارد دیسک همچنان نقش مهمی در عرصه ذخیره‌سازی اطلاعات ایفا می‌کند. با امکانات قابل توسعه، پایداری و عملکرد خوب، هارد دیسک به عنوان یک ابزار اساسی در امنیت داده‌ها و ذخیره‌سازی اطلاعات حیاتی برای شرکت‌ها و کاربران فردی به شمار می‌رود.

چگونه خرابی هارد دیسک خود را برطرف کنم؟

اولین اقدامی که می‌توانید برای رفع خرابی هارد دیسک انجام دهید، بررسی کابل‌ها و اتصالات است. ممکن است اتصالات کابل SATA یا برق هارد دیسک شما کمی متلاشی شده یا رها شده باشند. در این صورت، مجدداً آنها را محکم و درست وصل کنید.

اگر هارد دیسک شما در دستگاه خارجی یا جعبه خارجی قرار دارد، آن را با یک دستگاه دیگر تست کنید. ممکن است مشکل از دستگاه خارجی باشد و نه خود هارد دیسک.

از طریق بخش “Device Manager” در ویندوز (یا نرم‌افزار مشابه در سیستم‌عامل دیگر) وضعیت هارد دیسک خود را بررسی کنید. در صورتی که درایو را مشاهده می‌کنید اما دارای علامت تعجب یا سوال است، درایورهای آن را به روز رسانی کنید یا دستگاه را بازنشانی کنید.

اگر هارد دیسک شما بدون هیچ علامتی در دستگاه خود نمایش داده نمی‌شود، می‌توانید از روش “Disk Management” استفاده کنید. این روش در ویندوز موجود است و به شما امکان می‌دهد هارد دیسک را شناسایی و تعیین وضعیت آن را بررسی کنید.

استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی داده می‌تواند در برخی موارد خرابی هارد دیسک مفید باشد. این نرم‌افزارها به شما کمک می‌کنند تا به فایل‌ها و داده‌های خود دسترسی پیدا کنید، حتی اگر هارد دیسک به طور کامل قابل دسترسی نباشد.

در صورتی که تمام تلاش‌ها برای رفع خرابی هارد دیسک شما نتیجه ندهد، بهتر است به فروشگاه یا متخصص سرویس دهنده تعمیرات مراجعه کنید. آنها ممکن است بتوانند مشکل را تشخیص دهند و یا نیاز به تعویض قطعه خاصی را تأیید کنند.

علائم خرابی هارد

• صداهای غیرعادی: یکی از اولین نشانه‌های خرابی هارد، شنیدن صداهای غیرمعمول است. صداهای خرد شدن، زیرزمینه‌های طبیعی راه‌اندازی سیستم، صداهای تکانه‌های مکانیکی نشان دهنده خرابی در هارد است.
• افزایش تعداد بدسکتورها: بدسکتورها به قسمت‌هایی از هارد اطلاق می‌شود که قادر به خواندن یا نوشتن اطلاعات نیستند. اگر تعداد بدسکتورها به طور مشخص افزایش یابد، می‌تواند نشان دهنده خرابی فیزیکی در هارد باشد.
• کاهش سرعت و عملکرد: اگر کامپیوتر شما به طور ناگهانی کند شده و عملکرد آن کاهش پیدا کرده است، علت می‌تواند خرابی هارد باشد. باز کردن و ذخیره کردن فایل‌ها و بارگذاری سیستم عامل ممکن است طول بکشند و به طور کلی تجربه کار با کامپیوتر به کندی تبدیل شود.
• پیغام‌های خطا: در صورتی که به طور مکرر پیغام‌های خطا هنگام بارگیری سیستم عامل یا در حین استفاده از برنامه‌ها دریافت کنید، احتمالاً دلیل آن خرابی هارد است. این پیغام‌ها ممکن است شامل اخطارهای مربوط به بخش بدسکتورها، خطاهای خواندن/نوشتن، خطاهای فایل سیستم و غیره باشد.
• کرش سیستم: یکی دیگر از علائم خرابی هارد، کرش کامل سیستم است. اگر کامپیوتر شما به طور مداوم ریستارت می‌شود یا تاچهای غیرمنتظره در حین استفاده از آن رخ می‌دهد، احتمالاً مشکل در هارد دیسک وجود دارد.
• عدم شناسایی هارد توسط سیستم: در برخی موارد، هارد دیسک شما توسط سیستم شناسایی نمی‌شود. این موضوع می‌تواند نشان دهنده خرابی فیزیکی جدی یا مشکلات در رابطه‌ی هارد با مادربرد باشد.

علت خراب شدن هارد دیسک

1. سایکل روشن و خاموش بیش از حد: روشن و خاموش کردن سیستم بیش از حد معمول می‌تواند باعث خرابی هارد دیسک شود. هارد دیسک با سایکل‌های مکرر روشن و خاموش شدن می‌تواند در دمای بالا به مشکل برخورد کند و در نتیجه خراب شود.
2. ضربه‌ها و لرزش‌های شدید: ضربه‌ها و لرزش‌های شدید می‌توانند منجر به خرابی هارد دیسک شوند. مثلاً اگر هارد دیسک در حین استفاده یا در حال حمل و نقل به طرز نامناسبی ضربه بخورد، ساختار داخلی آن ممکن است دچار آسیب شده و عملکرد آن را تحت تأثیر قرار دهد.
3. ناهماهنگی‌های برقی: ناهماهنگی‌های برقی ممکن است هارد دیسک را خراب کنند. این نوع مشکلات ممکن است ناشی از سقوط ولتاژ، فشار بالای برق، نوسانات و پیک‌های برق باشند که می‌توانند قطعات داخلی هارد دیسک را تحت تأثیر قرار دهند و خرابی را ایجاد کنند.
4. استفاده غیرمناسب: استفاده نادرست از هارد دیسک می‌تواند منجر به خرابی آن شود. مثلاً عدم رعایت شرایط دمایی و تهویه مناسب، استفاده از هارد دیسک در محیط‌های گرم و گرما بالا، عدم انجام عملیات تعمیر و نگهداری منظم می‌تواند به کاهش عمر مفید هارد دیسک و خرابی آن منجر شود.
5. عیوب تولیدی: هارد دیسک‌ها همانند هر قطعه دیگری قابلیت داشتن عیوب تولیدی را دارند. این عیوب ممکن است از زمان ساخت هارد دیسک ناشی شده باشند و می‌توانند به تدریج تحت تأثیر استفاده قرار گیرند و در نهایت منجر به خرابی شوند.
6. آسیب‌های نرم‌افزاری: برخی خرابی‌های هارد دیسک ممکن است به علت مشکلات نرم‌افزاری باشند. از جمله این مشکلات می‌توان به عدم سازگاری درایورها، خطاهای سیستم عاملی، نرم‌افزارهای خراب و بدافزارها اشاره کرد که می‌توانند تأثیر مستقیمی بر عملکرد و عمر هارد دیسک داشته باشند.
7. عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند دما و رطوبت نیز می‌توانند به خرابی هارد دیسک منجر شوند. استفاده از هارد دیسک در محیط‌های خشک یا خیلی رطوبتی، تغییرات دمایی ناگهانی و افزایش دما به مرزهای بالا، ممکن است باعث خرابی آن شود.

تشخیص خرابی های هارد دیسک با استفاده از داده‌های S.M.A.R.T

تشخیص خرابی هارد دیسک می‌تواند با استفاده از داده‌های S.M.A.R.T (Self-Monitoring, Analysis, and Reporting Technology) که توسط بسیاری از هارد دیسک‌ها پشتیبانی می‌شود، انجام شود. S.M.A.R.T یک مکانیزم است که به هارد دیسک امکان می‌دهد برخی از وضعیت‌ها و پارامترهای عملکردی خود را مانند دما، سرعت چرخش، تعداد بدسکتورها و… نظارت کند و در صورت وجود مشکلات یا نشانه‌های خرابی، هشدارها و پیام‌های خطا را ارسال کند. در زیر به توضیح کاربرد این داده‌های S.M.A.R.T در تشخیص خرابی هارد دیسک می‌پردازیم:

• پارامترهای معمولی: داده‌های S.M.A.R.T شامل پارامترهایی مانند دما، سرعت چرخش، زمان کارکرد و تعداد بدسکتورها است. این پارامترها مقادیر معمولی و مرجع را دارند. با مقایسه مقادیر فعلی با مقادیر مرجع، می‌توان به راحتی مشکلاتی مانند افزایش دما، کاهش سرعت چرخش و افزایش تعداد بدسکتورها را تشخیص داد.
• پیش‌بینی خرابی: برخی هارد دیسک‌ها قابلیت پیش‌بینی خرابی را دارند. با تحلیل داده‌های S.M.A.R.T و الگوریتم‌های پیچیده، می‌توان پیش‌بینی کرد که آیا هارد دیسک در آینده نزدیک به خرابی خواهد رسید یا خیر. این اطلاعات به کاربر امکان می‌دهد تا در صورت لزوم، اقدام به تهیه نسخه پشتیبان از داده‌های مهم خود کند و هارد دیسک را تعویض کند.
• رصد پیشرفته: تعدادی از داده‌های S.M.A.R.T به صورت پیشرفته می‌توانند در تشخیص خرابی هارد دیسک به کار روند. به طور مثال، اگر هارد دیسک بدسکتورهای جدیدی ایجاد کند، داده‌های S.M.A.R.T این مشکل را نشان خواهند داد و به کاربر اطلاع خواهند داد تا از بدسکتورها جلوگیری کند و اقدامات لازم را برای تعمیر یا تعویض هارد دیسک انجام دهد.
• هشدارهای خرابی: هارد دیسک‌ها قادر به ارسال هشدارهای خرابی می‌باشند. این هشدارها می‌توانند به شکل پیام‌های خطا یا هشدارهایی که توسط نرم‌افزار مدیریت هارد دیسک‌ها دریافت می‌شوند، اعلام شوند. به عنوان مثال، هشداری ممکن است دریافت کنید که هارد دیسک در حالت بحرانی است و باید فوراً اقدامات لازم را انجام دهید.
• برنامه‌های تحلیل داده: برخی نرم‌افزارها و ابزارها قادر به تحلیل داده‌های S.M.A.R.T هستند و با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده، می‌توانند خرابی‌های هارد دیسک را پیش بینی و تشخیص دهند. این برنامه‌ها معمولاً مشکلات جدی را به شکل گزارش‌ها یا نمودارهای قابل فهم به کاربر نشان می‌دهند.